Position Paper voor het rondetafelgesprek over de Wet regie versterking volkshuisvesting

In aanloop naar het rondetafelgesprek over de Wet regie versterking volkshuisvesting (hierna: Wet regie) op 25 april aanstaande is IVBN gevraagd in te gaan op de volgende onderwerpen: de rol van gemeenten, ook in relatie tot provincies; sturing op de samenstelling van de woningvoorraad, waaronder huisvesting voor aandachtsgroepen; en procedure versnelling.  

Rol van gemeenten belangrijk en niet alleen op papier 
In samenwerking met gemeenten hebben institutionele investeerders de afgelopen jaren 15-20% van de totale nieuwbouwproductie verzorgd. Institutionele investeerders vervullen een belangrijke vliegwielfunctie voor veel woningbouwprojecten door hun vroegtijdig commitment. IVBN heeft dan ook moeite met de boodschap die de wetgever aandraagt voor het terugpakken van de regie: ‘de markt voorziet niet automatisch in wat er nodig is'. 

Of gemeenten de woningnood veel eenvoudiger en sneller kunnen oplossen met de Wet regie betwijfelt IVBN. Met het terugpakken van de regie zijn immers niet ineens alle problemen verholpen. Vele omstandigheden moeten worden verbeterd en alle professionele maatschappelijk betrokken partijen zijn nodig om een bijdrage te leveren aan het realiseren van de benodigde 981.000 woningen.

Wat volgens IVBN wel bijdraagt is de verbetering van de wisselwerking tussen provincies en gemeenten om de landelijke doelen te bereiken. Nu de provinciale rol wettelijk wordt verankerd, zal sneller gekeken worden naar mogelijkheden waar gebouwd kan worden. Dat is althans onze hoop en verwachting. Maar er is meer nodig (instrumenten) dan het op papier goed regelen. 

Sturing op de samenstelling van de woningvoorraad  
IVBN benadrukt dat een faire balans tussen betaalbaarheid voor huurders en verhuurbaarheid voor verhuurders nodig is. Deze balans is precair en, ook voor de Wet regie, is zorgvuldigheid en bedachtzaamheid in de beoordeling van de consequenties nodig. IVBN stelt dat de eis van tweederde betaalbaar het moeilijker maakt om de vrije sector als katalysator te gebruiken om projecten voldoende rendabel te krijgen. Daarvoor is allereerst alle informatie, waaronder de Wet betaalbare huur en de Wet Nijboer, nodig. Beide wetten liggen nog voor in de Kamer met veel amendementen. Of projecten haalbaar zijn kunnen we nu nog niet beoordelen.

Huisvesting van aandachtsgroepen: complementair aan woningcorporaties
Leden van IVBN staan open voor het huisvesten van aandachtsgroepen. Echter, IVBN-leden zijn qua werkapparaat niet uitgerust om bepaalde aandachtsgroepen te huisvesten zoals woningcorporaties dit wel zijn. Voor de doelgroepen studenten en ouderen staan wij open en zien wij ook veel kansen. Daarbij hebben onze leden via concepten zoals ‘co-housing’ en ‘co-sharing’, een goede aansluiting bij deze doelgroepen. Ook voor het toewijzen aan cruciale beroepsgroepen verlenen onze leden graag medewerking aan gemeenten. Dit gebeurt nu al in met name een aantal grotere gemeenten. IVBN ziet overigens ook uitdagingen bij het huisvesten van huurders via een huisvestigingsverordening, straks verplicht bij nieuwbouw en bij bestaande bouw voor sociale huurwoningen. Is er zekerheid dat er geen criteria worden opgenomen in lokale huisvestingsverordeningen waar institutionele investeerders niet aan kunnen voldoen, zodat zij niet (meer) in aanmerking komen voor projecten waar ook sociale huurwoningen worden gerealiseerd? In dat geval gaat slagkracht verloren. 

Procedure versnelling is gewenst  
IVBN steunt de in de wet opgenomen snellere besluitvorming en kortere procedures om voldoende betaalbare woningen tot en met 2030 te kunnen realiseren. De zwaarwegende maatschappelijke belangen rechtvaardigen dit. Wel vraagt IVBN zich af of dit thuishoort in dit wetsvoorstel. Het advies van de Raad van State is hier kritisch over. Het zou onwenselijk zijn dat juridische procedures hierover alsnog tot vertraging leiden. Daar zijn woningzoekenden niet bij gebaat.

Bekijk onze position paper:

Position Paper Wet versterking regie volkshuivesting